เทคนิคการปลูกมะนาวด่านเกวียน
มะนาวด่านเกวียนเกิดจากการผสมข้าม หรือผ่าเหล่า ซึ่ง นาย ณรงค์ รัตนจันทร์ได้ค้นพบมะนาวพันธุ์นี้โดยบังเอิญ และได้สังเกตพบคุณสมบัติพิเศษหลายอย่างจากมะนาวพันธุ์ใหม่นี้ จึงทดลองขยายพันธุ์ แล้วนำมาปลูกในพื้นที่ดินทราย ได้พบลักษณะพิเศษเฉพาะตัวจึงให้ชื่อพันธุ์ตามชื่อท้องถิ่นว่า มะนาวด่านเกวียน ระบบรากที่แข็งแรง ทนแล้งมีความต้านทานโรคแคงเกอร์ได้ดี ให้ผลผลิตสูง ผลเล็กๆก็มีน้ำคั้นได้แล้ว หากปล่อยติดต้นไว้นานๆ ผลจะมีขนาดใหญ่มากจนคล้ายส้ม กลิ่นผิวเปลือกไม่ฉุนจัด มีรสชาติที่กลมกล่อม
วิธีการปลูกมะนาวด่านเกวียน (ดินปนทราย)
ขุดหลุมลึกและกว้างขนาด 70´ 70´ 70 ซ.ม โดยแบ่งดินออกเป็น 3 ส่วนเท่าๆกันได้แก่ ดินชั้นบน ดินชั้นกลาง ดินชั้นล่าง ใช้เศษหญ้าแห้งหรือใบไม้แห้งใส่รองก้นหลุม เหยียบให้แน่นวัดได้ประมาณ 25ซ.ม.โรยด้วย ฟูราดาน 1 ช้อนโต๊ะ บนเศษหญ้าแห้ง ใบไม้แห้ง เพื่อป้องกันศัตรูพืชใต้ดิน ใช้ปุ๋ยสูตร 16-16-16 ประมาณ 1 ช้อนโต๊ะ โรยผสมเคล้ากับดินชั้นบนให้ทั่ว แล้วนำดินใส่ลงในหลุม ใส่หญ้าแห้งหรือใบไม้แห้งลงในหลุมอีก เหยียบให้แน่นวัดได้ประมาณ 25 ซ.ม.นำ ดินชั้นกลาง ใส่ลงในหลุม ทำหลุมเล็กๆตรงกลาง ขนาดเท่ากับถุงกิ่งพันธุ์ที่จะนำลงปลูก แกะถุงพลาสติกสีดำออก ระวังอย่าให้ดินที่หุ้มรากแตกกระจาย วางกิ่งพันธุ์ใส่ลงในหลุมที่เตรียมไว้ กดดินรอบๆกิ่งพันธุ์ให้แน่น ใช้ดินด้านล่าง แต่งปากขอบหลุม ให้เป็นรูปแอ่งกะทะ นำหญ้าแห้งหรือใบไม้แห้งมาสุมที่ต้นมะนาว เพื่อเป็นร่มเงา ปักไม้ มัดติดกับกิ่งพันธุ์ เพื่อป้องกันกิ่งหักเสียหาย อันเกิดจากการที่มีลมพัดแรง รดน้ำให้ชุ่ม หมั่นสังเกตความชุ่มชื้น และรดน้ำทุกๆสัปดาห์
มะนาวด่านเกวียนมีผลดกมาก บางต้นเคยนับผลได้มากถึง 5,000 ผลต่อต้น สามารถเก็บผลขายได้เร็วกว่ามะนาวพันธุ์อื่นๆทั่วไป เนื่องจากผลของมะนาวด่านเกวียนที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางเพียง 1.0-1.5 ซ.ม. (ผลอายุประมาณ 3 เดือนครึ่ง) ผ่าออกมาก็มีน้ำเต็มผลแล้วและถ้าปล่อยให้ผลเติบโตต่อไปเรื่อยๆ โดยไม่แย่งอาหารกัน ผลก็จะเจริญเติบโตขึ้นจนคล้ายส้มเกลี้ยง ส้มซ่า สามารถผ่าผลออกเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วลอกเปลือกออกแบบส้ม แต่มีความเปรี้ยวตามแบบฉบับของมะนาวทุกอย่างและน้ำก็มากเต็มผลบีบคั้นง่าย
มะนาวด่านเกวียนนั้นได้ชื่อว่ามีรสชาติที่กลมกล่อมกำลังพอดี คือไม่เปรี้ยวจนเกินไป กลิ่นผิวก็ไม่ฉุนจัดจนแทบไม่มีกลิ่น เมื่อปรุงอาหารก็จะไม่ทำให้เสียรสชาติอาหาร หากทำน้ำมะนาวคั้น นอกจากจะได้ปริมาณน้ำมากแล้ว ยังมีรสชาติเฉพาะตัว คือไม่มีรสเฝือน หรือฝาดจากผิวเปลือก รสชาติที่ได้ก็จะมีความเปรี้ยวที่กลมกล่อม สำหรับผู้ที่ได้เคยลองชิมน้ำมะนาวด่านเกวียนแล้วก็จะรู้สึกถึงความแตกต่างระหว่างมะนาวด่านเกวียนกับมะนาวพันธุ์อื่นๆทั่วไป
อรัญ สิงห์คำ